Energiezuinig ventileren

Verse lucht in een woning of gebouw is erg belangrijk. Door het inademen van verse lucht zorg je voor een optimale gezondheid en een prettig gevoel. Verse lucht krijg je in een ruimte door bijvoorbeeld energiezuinig te ventileren, dit kan op allerlei verschillende manieren. Vaak wordt er door mensen niet goed bij stil gestaan hoe belangrijk een goede ventilatie nou daadwerkelijk is, zowel op bijvoorbeeld kantoor als in hun eigen woning.

Omdat mensen CO2 uitademen en zuurstof in, zal er zonder ventilatie na enige tijd een teveel aan CO2 en een tekort aan zuurstof ontstaan binnen in een ruimte. Dit is ongezond voor mensen en kan ervoor zorgen dat mensen een duf gevoel krijgen als ze zich te lang in zo’n ruimte begeven.

Een van de meest bekende manieren om te energiezuinig te ventileren is door middel van het openen van een raam. Hierdoor zal er veel zuurstof een ruimte binnenkomen, maar het is lang niet de beste manier om energiezuinig te ventileren. Met een raam is het lastig om een luchtstroom te creëren waardoor een hele ruimte voorzien wordt van frisse lucht. Daarnaast is vaak de lucht van buiten in de winter te koud en in de zomer te warm, waardoor het nooit aangenaam is om een raampje open te doen.  

Soorten energiezuinig ventileren

Naast het openen van een raam zijn er nog een aantal andere manieren om ruimtes energiezuinig te ventileren. Hieronder volgen enkele veel voorkomende voorbeelden:

• Mechanische ventilatie
• Mechanische afzuiginstallatie met natuurlijke toevoer
• Mechanische afzuiginstallatie met natuurlijke afvoer
• Natuurlijke ventilatie

Natuurlijke ventilatie is energiezuinig ventileren zonder het gebruik van machines, zoals de naam al zegt. De ventilatie wordt dan geregeld via bijvoorbeeld een openstaand raam. Deze vorm is lang niet altijd zo effectief als mechanische ventilatie, omdat je geen luchtstroom creëert in een bepaalde ruimte.

Mechanische ventilatie

Mechanische ventilatie wordt ook wel balansventilatie genoemd en maakt gebruik van motorische afvoer en toevoer. Er is een kanaal die naar de ruimte toe leidt en een kanaal dat wegleidt van de ruimte, in het ene kanaal zit de verse lucht en in de andere de vervuilde en vochtige lucht. De richting van de lucht wordt bepaald door ventilatoren die zich bevinden in de lucht kanalen.

Om de lucht aangenaam te maken wanneer deze de ruimte betreed wordt er gebruik gemaakt van een luchtbehandelingskast. De naam verklapt al wat het apparaat voor een functie heeft, het behandelen van lucht. Een luchtbehandelingskast zuigt verse buitenlucht aan, filtert die, verwarmt deze lucht voor en regelt waar nodig de luchtvochtigheid. Het voorverwarmen gebeurd meestal met een warmteterugwinningsunit.

Warmteterugwinningsunit

Omdat in de winter buitenlucht flink koud van temperatuur kan zijn, is het fijn als de lucht van binnen voor binnenkomst verwarmd wordt. Dit kan met warmteterugwinningsunit. Deze kan ervoor zorgen dat er verwarmde verse lucht een ruimte in wordt gebracht, dit doet hij in samenwerking met de luchtbehandelingskast.

In een warmteterugwinningsunit zitten 2 kanalen, een voor oude verwarmde lucht en een voor nieuwe verse koude lucht. Wanneer je deze kanalen laat kruisen zonder dat ze in contact met elkaar komen kun je ervoor zorgen dat je warmte terugwint. Zo kun je verse warme lucht de ruimte invoeren en afgekoelde vervuilde lucht naar buiten afvoeren.

Filteren energiezuinig ventileren

Zoals al eerder aangegeven zorgt een luchtbehandelingskast ervoor dat lucht die de ruimte binnentreed gefilterd wordt. De mate waarin gefilterd moet worden hangt sterk af van verschillende factoren. Zo is het vanzelfsprekend dat lucht in Amsterdam meer vervuild zal zijn dan bijvoorbeeld in een dorpje op het platteland, vooral met onder andere meer fijnstof.

Daarnaast hebben bepaalde locaties meer baat bij sterk gefilterde lucht dan andere locaties, denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen. Hiervoor zijn ook bepaalde wetten opgesteld die bepalen welke locaties een sterke en welke locaties een minder sterke ventilatie vereisen.

Een luchtbehandelingskast filtert de lucht door middel van gebruik van filters in het apparaat, deze moeten dan ook na enige tijd vervangen worden. Op het gebied van filters zijn er verschillende filters met elk een eigen gradatie. Je hebt onder andere:

–   F- filter = Fijn → Bijvoorbeeld een kantoor

–   G filter = Grof → Vaak een woning

–   H filter = HEPA → Een combinatie van filters, bijvoorbeeld in een laboratorium

Capaciteit

Het is belangrijk dat een ruimte voldoende verse lucht heeft voor het aantal mensen dat zich begeeft in deze ruimte. Hoeveel dit precies is per persoon is lastig te zeggen want dit verschilt per branche, maar het kan wel een mooie maatstaf zijn. Er worden ook bepaalde normen gesteld over hoeveel verse lucht een persoon in een bepaalde ruimte moet krijgen. Bijvoorbeeld op een kantoor wordt dit gerekend per werkplek. Maar bijvoorbeeld in een restaurant is de norm dat de lucht vaker moet worden ververst omdat daar kookdampen aanwezig zijn. Belangrijk is om hier een juiste balans in te vinden, zo kun jij met zo min mogelijk energie een optimale ventilatie creëren.

Vertraging

Net als het risico van verkeersopstoppingen op een weg die van twee banen naar één gaat, is dit ook bij de luchtbehandeling. Hoe meer “hobbels” er op de weg zijn, hoe moeilijker het is voor de lucht om zijn bestemming te bereiken. Vanuit dit oogpunt wil je de luchtbehandelingskast zo groot mogelijk maken. Vanuit financieel en esthetisch oogpunt gaat vaak de voorkeur naar een kleinere luchtbehandelingskast.

Daarom is er altijd een zoektocht naar de ideale balans, dit kan maatwerk zijn. Maar het kan ook een kleine luchtbehandelingskast voor thuis of klein zakelijk gebruik zijn, dit zijn standaard kasten. Bij het berekenen van het vermogen moet met alle factoren rekening worden gehouden, zoals de diameter van de leidingen, het formaat en type roosters, de weerstand van de warmteterugwinunit, de windrichting, de grootte van de ruimte en nog veel meer.

Zelfregelend rooster

Een andere manier voor energiezuinig ventileren zijn zelfregelende roosters, ook wel winddrukgeregelde roosters genoemd. Zoals de naam al doet vermoeden regelen deze roosters de winddruk die op het rooster staat. Wanneer de winddruk hoog is op de roosters, gaat het rooster meer dicht staan en als de winddruk laag is zal het rooster meer openstaan. Dit zorgt voor een constante hoeveelheid luchtstroom die de kamer wordt ingevoerd.

Op het gebied van zelfregelende roosters heb je keuze uit 2 mogelijkheden:

–   Mechanische roosters met verende kleppen

–   Elektronische roosters met een sensor voor luchtdruk

Toepasbaarheid zelfregelend rooster

Een zelfregelend rooster is toepasbaar in iedere woning, ongeacht of je al over natuurlijke of mechanische ventilatie beschikt. Een goed moment van plaatsing kan zijn tijdens de vervanging van je kozijnen en glas, maar dit is niet perse nodig. Voor een woonkamer heb je zo’n 1 m tot 1,5 m nodig.

Een huis met natuurlijke ventilatie heeft vaak veel naden en kieren waardoor lucht naar binnen komt. Dit wordt vaak als onprettig ervaren, deze lucht wordt ook wel tocht genoemd. Met de plaatsing van een zelfregelend rooster creëer je voldoende luchtstroom waardoor je deze naden en kieren beter kan afdichten voor meer comfort in je woning. Het afdichten komt daarnaast ten goede van de isolatie van jouw woning

Ventilatie-unit

Een ventilatie-unit wordt geplaatst in de buitenmuur en zorgt voor de ventilatie van een enkele ruimte, zoals bijvoorbeeld de woonkamer. De ventilatie-unit regelt de toevoer van verse lucht en de afvoer van vervuilde lucht in een ruimte. Om de comfort ten goede te komen is het verstandig om een unit te nemen met een CO2-sensor die de binnenkomende lucht alvast opwarmt met de uitgaande lucht, net als bij een warmteterugwinunit.

Er zijn een hoop voordelen die een ventilatie-unit biedt. Zo wordt de lucht die de ruimte wordt binnen gevoerd verwarmd, wat als resultaat heeft dat je een stuk minder energie nodig hebt om je huis te verwarmen. Daarnaast zorgt de unit ervoor dat de ruimte waarin hij actief is, optimaal wordt geventileerd. Ook wanneer het aantal mensen stijgt in de betreffende ruimte, zal de unit ervoor zorgen dat er meer geventileerd wordt.

Ventilatie-unit toepasbaarheid

Een ventilatie-unit is voor veel woningen geschikt. Het maakt niet uit of een woning beschikt over mechanische ventilatie of natuurlijke ventilatie. De unit zal geplaatst worden in de buitenmuur en zorgt ervoor dat er voldoende verse warme lucht in bijvoorbeeld de woonkamer is. Noodzakelijk is wel dat alle naden en kieren worden gedicht in het huis, alleen op die manier zal de ventilatie-unit optimaal werken. De rest van de woning kan geventileerd worden met zelfregelende roosters. Ook is het verstandig om de deur van de geventileerde woning zoveel mogelijk dicht te houden.

Overstappen naar energiezuinig ventileren

Als je al beschikt over mechanische ventilatie is het mogelijk om je ventilatie alsnog te verduurzamen. Veel oudere woningen hebben een ventilator op wisselstroom. Deze kan vervangen worden voor ventilator op gelijkstroom, die gebruikt immers aanzienlijk minder stroom.

Een mechanisch ventilatiesysteem zuigt lucht naar buiten. Ventilatiewarmtepompen gebruiken de warmte uit de lucht om je huis te verwarmen, hierdoor hoef je minder gas te verbruiken. Een warmtepomp vervangt de centrale ventilatie-unit. In de meeste woningen werkt het met een cv-ketel. Maar in een goed geïsoleerde woning kan een geventileerde warmtepomp je huis verwarmen: je hebt geen cv-ketel meer nodig, een elektrische naverwarmer kan helpen op hele koude dagen.

Veelgestelde vragen Energiezuinig ventileren